Kościół Mariacki poniósł w czasie II wojny światowej poważne straty. Niektóre ze znajdujących się w nim dzieł sztuki po dziś dzień nie zostały odnalezione.

Dzieje wojenne ołtarza Wita Stwosza

Prze­czu­wa­jąc rychły wybuch woj­ny, pod­ję­to dzia­ła­nia mają­ce ochro­nić naj­cen­niej­szy zaby­tek bazy­li­ki Mariac­kiej. Pod koniec sierp­nia 1939 roku zde­mon­to­wa­no ołtarz Wita Stwo­sza. Figu­ry prze­wie­zio­no do San­do­mie­rza, a czę­ści orna­men­tal­ne ukry­to w Kra­ko­wie. Hitle­row­cy po inten­syw­nym śledz­twie zna­leź­li jed­nak dzie­ło i wywieź­li je do Norym­ber­gi. Po zakoń­cze­niu woj­ny ołtarz odzy­ska­no i w 1946 roku przy­wie­zio­no go z powro­tem do Kra­ko­wa. Ołtarz został pod­da­ny kon­ser­wa­cji, a następ­nie wyeks­po­no­wa­ny w salach zam­ku na Wawe­lu. Do kościo­ła Mariac­kie­go powró­cił dopie­ro w 1957 roku.

Honorowa odznaka Bene Merito dla Curtisa L. Dagley’a

27 paź­dzier­ni­ka 2016 roku w Glo­uce­ster, w sta­nie Mary­land, Pan Cur­tis Dagley — były kon­wo­jent ołta­rza Wita Stwo­sza — został uho­no­ro­wa­ny przez mini­stra spraw zagra­nicz­nych RP odzna­ką Bene Meri­to w uzna­niu zasług przy resty­tu­cji ołta­rza w 1946 roku. Archi­pre­zbi­ter ks. dr Dariusz Raś skie­ro­wał na ręce Pana Dagleya list gratulacyjny.

Skradzione dzieła sztuki

Ofia­rą hitle­row­skich gra­bież­ców padły rów­nież obra­zy Micha­ela Lan­cza z Kit­zin­gen, Han­sa Sues­sa z Kulm­ba­chu oraz licz­ne zabyt­ki złot­nic­twa. Dzie­ła te, jed­ne z naj­cen­niej­szych skar­bów sztu­ki w Pol­sce, zosta­ły następ­nie ska­ta­lo­go­wane w publi­ka­cji Sicher­ge­stel­lte Kun­stwerke in Gene­ral­go­uver­ne­ment, wyda­nej we Wro­cła­wiu w 1940 roku i prze­zna­czone do oso­bi­stej dys­po­zy­cji Hitle­ra. Nie wszyst­kie zosta­ły po woj­nie odnalezione.

Bazylika Mariacka poszukuje następujących strat wojennych:

Micha­el Lan­cz z Kit­zin­gen, Ołtarz Nawró­ce­nia św. Paw­ła, 1522.
Hans Süss von Kulm­bach, Nawró­ce­nie cesa­rzo­wej, 1514–1515.
Hans Süss von Kulm­bach, Ścię­cie św. Kata­rzy­ny, 1514–1515.

Noty kata­lo­go­we obrazów: