W zbio­rach bazy­li­ki Mariac­kiej znaj­du­je się jeden z naj­słyn­niej­szych obra­zów Olgi Boznań­skiej – „W Wiel­ki Pią­tek” przed­sta­wia­ją­cy sce­nę ado­ra­cji Krzy­ża Świę­te­go przez zakonnicę. 

Por­tret artystki 

Olga Boznań­ska uro­dzi­ła się 15 kwiet­nia 1865 roku w Kra­ko­wie w rodzi­nie Ada­ma Boznań­skie­go i Fran­cuz­ki – Euge­nii Mon­dant. Wycho­wa­niem i kształ­ce­niem Olgi oraz jej młod­szej sio­stry – Iza­be­li zaj­mo­wa­ła się mat­ka. Następ­nie lek­cji rysun­ku udzie­la­li jej Józef Sie­dlec­ki i Kazi­mierz Pochwal­ski. Kolej­ne dwa­na­ście lat spę­dzi­ła w Mona­chium, gdzie odby­ła stu­dia w ASP u Kar­la Kri­chel­dor­fa i Wil­hel­ma Dür­ra. Swo­je umie­jęt­no­ści warsz­ta­to­we dosko­na­li­ła kopiu­jąc dzie­ła w Pina­ko­te­ce mona­chij­skiej i obra­zy Vela­zqu­eza w Wied­niu. W Mona­chium otwo­rzy­ła swo­ją pra­cow­nię i stwo­rzy­ła wie­le wybit­nych obra­zów m.in. „Por­tret Pau­la Nauena” (1893), któ­ry jed­no­gło­śnie uzna­ny został za arcy­dzie­ło i przy­niósł jej licz­ne wyróż­nie­nia i nagro­dy. Został rów­nież jako pierw­szy obraz artyst­ki pozy­ska­ny do zbio­rów naro­do­wych – zaku­pi­ło go Muzeum Naro­do­we w Kra­ko­wie. Okres mona­chij­ski malar­ka uwa­ża­ła za naj­waż­niej­szy w swo­im arty­stycz­nym życiu. Następ­nie w 1898 roku wyje­cha­ła do Pary­ża, gdzie rów­nież jej obra­zy cie­szy­ły się ogrom­nym uzna­niem. Nie­mal corocz­nie swo­je pra­ce wysta­wia­ła w Salon de la Socie­te Natio­na­le des Beaux-Arts. Nama­lo­wa­ła ponad dwa tysią­ce obra­zów – prac skoń­czo­nych i studiów.

Artyst­ka zmar­ła 26 paź­dzier­ni­ka 1940 roku w Pary­żu. Wie­rząc głę­bo­ko w sens naucza­nia aka­de­mic­kie­go, dom i pra­cow­nię w Kra­ko­wie zapi­sa­ła w testa­men­cie kra­kow­skiej Aka­de­mii Sztuk Pięk­nych „aby słu­ży­ła mło­dym pol­ski mala­rzom i rzeźbiarzom”.

„W Wiel­ki Piątek” 

W 1890 roku, mając zale­d­wie 25 lat, Olga Boznań­ska nama­lo­wa­ła dwa dużych roz­mia­rów obra­zy: „W oran­że­rii” oraz „W Wiel­ki Pią­tek”, któ­re wysła­ła na kra­kow­ską wysta­wę w Towa­rzy­stwie Przy­ja­ciół Sztuk Pięk­nych. Mia­ły one udo­wod­nić publicz­no­ści kra­kow­skiej, jak roz­wi­nął się jej talent malar­ski dzię­ki kil­ku­let­nie­mu poby­to­wi w Mona­chium. Wedle inten­cji artyst­ki dzie­ła te sta­no­wi­ły dyp­tyk, dwie czę­ści tej samej malar­skiej opo­wie­ści. Anna Król – autor­ka wysta­wy „Boznań­ska nie­zna­na” dopa­tru­je się w nich ukry­te­go wąt­ku auto­bio­gra­ficz­ne­go malarki.

Obraz „W Wiel­ki Pią­tek” (olej na płót­nie, wymia­ry 240×158), noszą­cy rów­nież tytuł „Ślu­by zakon­ne rzeź­biar­ki Toli Cer­to­wi­czów­ny” przed­sta­wia sce­nę ado­ra­cji Krzy­ża Świę­te­go przez zakon­ni­cę przed kapli­cą bło­go­sła­wio­nej Salo­mei w lewym ramie­niu tran­sep­tu kościo­ła Fran­cisz­ka­nów w Kra­ko­wie. Iden­ty­fi­ka­cja tej sce­ny jako „Ślu­by zakon­ne rzeź­biar­ki Toli Cer­to­wi­czów­ny” w opi­nii znaw­ców twór­czo­ści artyst­ki wyda­je się być błęd­na, jako że Cer­to­wi­czów­na zło­ży­ła ślu­by zakon­ne u kano­ni­czek war­szaw­skich dopie­ro w 1904 roku.

Dzie­ło to według kry­ty­ków zachwy­ca głę­bią per­spek­ty­wy, grą świa­tło­cie­nia, nastro­jem modli­tew­ne­go sku­pie­nia i boskiej tajem­ni­cy. Pozwa­la doce­nić mistrzo­stwo Boznań­skiej w odda­niu skom­pli­ko­wa­ne­go prze­strzen­nie wnę­trza, z ele­men­ta­mi mar­twej natu­ry, któ­ry­mi są ozdob­na, kuta kra­ta, a tak­że ele­men­ty wypo­sa­że­nia kapli­cy. Obraz jest przy­kła­dem bra­wu­ro­we­go roze­gra­nia przez artyst­kę pro­ble­mu świa­tła, zarów­no natu­ral­ne­go, wpa­da­ją­ce­go przez nie­wi­docz­ne, wyso­ko umiesz­czo­ne okno, jak i sztucz­ne­go, jakie dys­kret­nie rzu­ca­ją zapa­lo­ne świe­ce, zmu­sza­jąc oko do obie­gnię­cia całej prze­strze­ni kompozycyjnej.

A. Król, Olga Boznańska w Akademii, Kraków 2005, s. 12–19.
Olga Boznańska (1865−1940) — katalog wystawy, Warszawa 2014, s. 169.
Muzeum Narodowe w Warszawie: