Stra­ża­cy sta­nę­li dziś na modli­twie w koście­le Naj­święt­szej Pan­ny Maryi w Kra­ko­wie z oka­zji poważ­nej. 150 lat upły­nę­ło od 28 kwiet­nia R.P. 1873. Wów­czas Rada miej­ska osta­tecz­nie zade­cy­do­wa­ła o utwo­rze­niu w Kra­ko­wie miej­skiej Zawo­do­wej Stra­ży Pożar­nej. Jej orga­ni­za­cję powie­rzy­ła Win­cen­te­mu Emi­no­wi­czo­wi, dotych­cza­so­we­mu Naczel­ni­ko­wi Ochot­ni­czej Stra­ży Pożar­nej. W tym samym roku obję­li służ­bę na wie­ży mariac­kiej, stąd bowiem roz­cią­gał się roz­le­gły widok na całą oko­li­cę, a sygnał hej­na­łu wska­zy­wał dobry czas dla mia­sta, oko­li­cy, a potem dzię­ki audy­cjom Pol­skie­go Radia, dla całej Pol­ski. Stra­ża­cy — stró­że bez­pie­czeń­stwa Kra­ko­wa, jego dzie­dzic­twa mate­rial­ne­go i ducho­we­go, jego zabyt­ków, etho­su i kul­tu­ry przy­by­wa­ją ze swo­imi gość­mi do ser­ca mia­sta, któ­re­mu słu­żą. Powta­rza­ją za psalmistą:
Strzeż mnie, o Boże, Tobie zaufałem
Zacho­waj mnie, Boże, bo chro­nię się u Ciebie,
mówię do Pana: „Tyś jest Panem moim”.
Pan moim dzie­dzic­twem i przeznaczeniem,
to On mój los zabez­pie­cza (Ps. 16).

Św. Flo­rian to głów­ny patron stra­ża­ków. Jako chrze­ści­ja­nin znał Psalm 16 i zapew­ne recy­to­wał go jako czło­wiek czy­nu żoł­nier­skie­go. Ten Psalm win­ni­śmy i my recy­to­wać za ludzi nara­ża­ją­cych życie w pomo­cy dla innych w cza­sie zda­rzeń żywio­ło­wych poża­ru, powo­dzi i innych, odno­sząc nasze wysił­ki do Boga. Dzi­siaj rów­nież powta­rza­my przy­ka­za­nie siód­me z deka­lo­gu stra­ża­ka odno­szą­ce się do pro­fe­sji, wska­zu­ją­ce na miłość jako bez­in­te­re­sow­ny dar: Bądź dum­ny z tego, że nale­żysz do towa­rzy­stwa pożar­ni­cze­go, że nale­żysz do nie­zli­czo­nej rze­szy bojow­ni­ków wal­czą­cych pod sztan­da­rem naj­czyst­szej miło­ści bliźniego. 

Nie­co histo­rii. Przez całe stu­le­cia ochro­ną poża­ro­wą w mie­ście Kra­ko­wie, jak to było w zwy­cza­ju, zaj­mo­wa­li się pogru­po­wa­ni oby­wa­te­le i hut­man ratusz­ny, któ­ry spra­wo­wał pie­czę, kon­tro­lo­wał prze­strze­ga­nia prze­pi­sów prze­ciw­po­ża­ro­wych, nad­zo­ro­wał ćwi­cze­nia.  Czę­sto jed­nak z uwa­gi na drew­nia­ną zabu­do­wę i wojen­ne napa­ści ogień tra­wił mia­sto, a Rada Mia­sta cią­gle zasta­na­wia­ła się jak uspraw­nić dzia­ła­nie ochron­ne tak cen­ne­go miej­sca, jakim był Kra­ków. Po wie­kach śred­nich, po roz­kwi­cie Jagiel­loń­skim i po wie­kach schył­ku Rzecz­po­spo­li­tej Oboj­ga Naro­dów, w wie­ku XIX sta­ły się uciąż­li­we dla strze­gą­cych bez­pie­czeń­stwa mia­sta od ognia biu­ro­kra­tycz­ne prze­pi­sy austriac­kie doty­czą­ce stra­ży: Pod najsu­row­szą karą stró­żom mariac­kim w razie dostrze­że­nia ognia nie wol­no było bić w dzwon, lecz win­ni byli dać znać na odwach, że się gdzieś pali. Ofi­cer dyżur­ny był zobo­wią­za­ny posłać z odwa­chu żoł­nie­rza na Stra­dom do komen­de­ru­ją­ce­go gene­ra­ła, że się tam i tam pali. Gene­rał komen­de­ru­ją­cy wysy­łał swe­go adiu­tan­ta na wska­za­ne miej­sce, żeby się naocz­nie prze­ko­nał, czy to jest praw­dzi­wy pożar, czy też może rewo­lu­cja. A dopie­ro pan adiu­tant oba­czyw­szy wła­snym okiem, miał roz­kaz udać się na odwach i tam dać dopie­ro ofi­ce­ro­wi dyżur­ne­mu pole­ce­nie, aby stra­ża­ków ognio­wych na wie­ży Mariac­kiej zawia­do­mił, że wol­no im bić na alarm, iż w mie­ście gore. Od 1873 roku ten stan napra­wia­no. Mia­sto sta­ło się bez­piecz­niej­sze, a spraw­ność stra­ża­ków kra­kow­skich pro­mie­nio­wa­ła na kraj. Dla­te­go dzię­ku­je­my w koście­le Mariac­kim choć­by za akcję stra­żac­ką w 1912 roku. Wte­dy ura­to­wa­no wyż­szą wie­żę mariac­ką. Pożar wywo­ła­ny został przez czyn­nik natu­ral­ny: pio­run. Dobre dowo­dze­nie, duża spraw­ność i odwa­ga zawo­do­wych stra­ża­ków zosta­ła poświad­czo­na przez kro­ni­ki miej­skie. Stra­ża­cy wspo­ma­ga­li nas rów­nież 4 wrze­śnia 1939 — uty­ka­li muśli­nem bez­cen­ne witra­że w koście­le Mariac­kim, by uchro­nić je przed wypa­da­niem pod­czas wstrzą­sów spo­wo­do­wa­nych bom­bar­do­wa­niem. Obec­nie poprzez sta­łą łącz­ność i nad­zór nad sys­te­mem infor­ma­cji o poża­rze chro­nią całe wnę­trze kościo­ła z bez­cen­nym ołta­rzem dłu­ta Wita Stwo­sza. Wyra­ża­my im za to szcze­gól­ną wdzięcz­ność. Podob­nie wie­lu kra­ko­wian dzię­ku­je za misję pośród nas, za set­ki akcji, za ćwi­cze­nia, pre­wen­cję i edu­ka­cję w mate­rii bezpieczeństwa.

W dzi­siej­szym dniu modli­twę skła­da­my rów­nież za stra­ża­ków, któ­rzy przez wie­ki, czy to w ochot­ni­czej służ­bie mia­stu, czy jako zawo­dow­cy ode­szli przed nami do wiecz­no­ści. Modli­my się za nich do Boga, któ­ry im przy­go­to­wał miej­sce w nie­bie­skim Jeru­za­lem. Ufa­my, że praw­dzi­we jest zawo­ła­nie dru­hów: Stra­ża­cy nie idą do pie­kła… Zaczę­li­by je gasić. Stra­ża­cy po wier­nej służ­bie idą, ufa­my, do nie­ba. Wspo­mnij­my jed­ne­go. 3 lip­ca 1901 — w cza­sie peł­nie­nia dyżu­ru na wie­ży mariac­kiej zmarł trę­bacz — stra­żak. Napi­sał o nim „Prze­wod­nik Pożar­ni­czy”: Anto­ni Dołę­ga, 46 lat liczą­cy, trę­bacz stra­ży pożar­nej miej­skiej od lat 20, prze­zna­czo­ny do odgry­wa­nia hej­na­łów na Wie­ży po odbi­ciu na miej­skich zega­rach każ­dej godzi­ny, umarł nagle na pora­że­nie ser­ca. O godzi­nie 10 i 11 w nocy on jesz­cze trą­bił na 4 stro­ny mia­sta, o godzi­nie 12 już nie żył, pada­jąc na miej­scu, gdzie prze­pę­dził pra­wie poło­wę swo­je­go pra­co­wi­te­go życia. Jego oso­ba przy­po­mi­na nam sym­bo­licz­nie o tak wie­lu stra­ża­kach poświę­ca­ją­cych się mia­stu i ludziom, goto­wych odby­wać straż dzien­ną i noc­ną za innych, sko­rych nawet sko­czyć w ogień i wodę. Stra­ża­cy nie idą do pie­kła… To dla­te­go figu­ra stra­ża­ka w spo­łe­czeń­stwie cie­szy się bez­pre­ce­den­so­wą esty­mą. Sta­no­wi o sze­ro­kim poczu­ciu wspól­no­ty. W koście­le Mariac­kim w Kra­ko­wie w cza­sie cogo­dzin­ne­go hej­na­łu odczu­wa­my to może najbardziej.

W cza­sie ostat­niej wie­cze­rzy Jezus modlił się i prze­strze­gał nas tymi sło­wa­mi: Ojcze Świę­ty, nie tyl­ko za nimi pro­szę, ale i za tymi, któ­rzy dzię­ki ich sło­wu będą wie­rzyć we Mnie; aby wszy­scy sta­no­wi­li jed­no, jak Ty, Ojcze, we Mnie, a Ja w Tobie, aby i oni sta­no­wi­li jed­no w Nas, aby świat uwie­rzył, żeś Ty Mnie posłał (J 17). Te sło­wa odno­szą się do jed­no­ści chrze­ści­jan, któ­rzy podzie­le­ni sta­ją się jak ple­wa, któ­rą wiatr roz­mia­ta, czy są jak zwie­trza­ła sól, któ­ra na nic się nie przy­da, chy­ba tyl­ko na wyrzu­ce­nie. Dla­te­go przy­zy­wa­jąc patro­na­tu Pan­ny Maryi Wnie­bo­wzię­tej, naszej Gwiaz­dy zaran­nej, módl­my się rów­nież z inspi­ra­cji ewan­ge­licz­nej o jed­ność śro­do­wi­ska stra­ża­ków, o pra­wość ich sumień i odda­nie służ­bie, o pro­spo­łecz­ną dzia­łal­ność orga­ni­za­cji ochot­ni­czych i pań­stwo­wych. Niech hasło aby byli jed­no, dopo­ma­ga w akcjach gaśni­czych i w jed­nost­kach, jak i w codzien­nym życiu rodzin­nym. Niech sło­wa pry­wa­ta, podział i roz­łam będą obce nam wszyst­kim. Amen.

/​ks. inf. Dariusz Raś/
Kaza­nie wygło­szo­ne z oka­zji jubi­le­uszu 150-lecia Kra­kow­skiej Stra­ży Pożarnej