Tęsk­ni­my za cza­sa­mi kró­le­stwa. Tęsk­ni­my za spra­wie­dli­wym, mądrym wład­cą, mężem sta­nu, któ­ry jak Dobry Pasterz będzie nam prze­wo­dził. Odśpie­wa­ny Psalm 23. uka­zu­je nam tę tęsk­no­tę za Dobrym Paste­rzem jako uni­wer­sal­ne odczucie:

Pan jest moim pasterzem:
nicze­go mi nie braknie,
pozwa­ła mi leżeć
na zie­lo­nych pastwi­skach.

Wśród wszyst­kich paste­rzy naj­lep­szym jest Bóg sam. Wła­śnie to zaob­ser­wo­wał poeta-psal­mi­sta. To Bóg ze swo­imi owca­mi poko­nu­je nie­wy­obra­żal­ne „odle­gło­ści” – sta­do cie­szy się nie­ogra­ni­czo­nym dostę­pem do „tra­wy”; dostę­pem do „wody”. On zawsze chro­ni od nie­bez­pie­czeń­stwa. Zasła­nia wła­sną pier­sią. W wypad­ku ata­ku sta­da wil­ków, lwów czy niedź­wie­dzia, zwy­kły pasterz ze stra­chu o życie cho­wa się lub ucho­dzi. Ina­czej ma się rzecz z Boskim Paste­rzem! On jest jak ska­ła. Jego „zie­lo­ne łąki” są ale­go­rycz­ną zapo­wie­dzią nie­ba, sta­nu pozba­wio­ne­go zagro­żeń. Sta­nu dosko­na­ło­ści i poko­ju. Bli­sko takie­go Paste­rza chce się żyć. Dla­te­go Jezus Pan nawią­zu­je do Psal­mu 23. Opo­wia­da o sobie — Dobrym Paste­rzu: „Kto idzie za Mną, nie będzie cho­dził w ciem­no­ści, lecz będzie miał świa­tło życia” (J 8,12).

Gro­ma­dzi nas dzi­siaj w koście­le Mariac­kim wiel­ki Jubel. Orga­ni­za­to­rzy — Bra­cia Kur­ko­wi modląc się za ojczy­znę tęsk­nią do uro­czy­sto­ści przed 500 laty, kie­dy ich poprzed­ni­cy bra­li udział na kra­kow­skim Ryn­ku, w wyda­rze­niu zwa­nym Hoł­dem Pru­skim. Histo­ria opo­wia­da o wiel­ko­ści ówcze­snej Rzecz­po­spo­li­tej. Zyg­munt I, zwa­nym Sta­rym, był dobrym kró­lem Pol­ski –mężem sta­nu. Ota­czał się dłu­go­myśl­ny­mi dorad­ca­mi. Na dłu­gie deka­dy spo­wo­do­wał zabez­pie­cze­nie Rzecz­po­spo­li­tej od pół­noc­nej stro­ny gra­ni­cy. Trze­ba pochwa­lić jego zacne rzą­dy zgod­ne z ideą pax cri­stia­na. Było to łatwiej­sze niż woj­na – przy pust­kach w kasie kró­le­stwa, sej­mo­wych prze­py­chan­kach i gder­li­wo­ści oby­wa­te­li-szlach­ty. Sen­sow­ne i per­spek­ty­wicz­ne roz­wią­za­nie król wsparł. Dla­te­go na kra­kow­skim ryn­ku 10 kwiet­nia 1525 r. ostat­ni wiel­ki mistrz zako­nu krzy­żac­kie­go Albrecht Hohen­zol­lern klę­czał z poko­rą przed Jagiel­lo­nem. Dzia­ło się to po trak­ta­cie kra­kow­skim z 8 kwiet­nia: pro­mi­nent­ny przed­sta­wi­ciel Her­re­nvol­ku, naro­du panów, ksią­żę skła­dał w doku­men­cie hołd len­ny, przy­się­ga­jąc wier­ność Rzecz­po­spo­li­tej, kró­lo­wi oraz jego potom­kom. Monar­cha Jagiel­loń­czyk wrę­czył mu za to cho­rą­giew, na któ­rej wid­niał wize­ru­nek czar­ne­go orła, któ­re­go gło­wy nie zdo­bi­ła koro­na. Koro­nę wraz z lite­rą „S”, czy­li pierw­szą lite­rą łaciń­skie­go tłu­ma­cze­nia imie­nia kró­la (Sigi­smun­dus), orzeł nosił zawie­szo­ną na szyi. Sym­bol to wyraź­ny: pod­le­gło­ści i zależ­no­ści od Rzeczpospolitej.

Skut­ki zmia­ny rela­cji z wojen­nej na poko­jo­wą w 1525 roku zapew­nia­ły bez­pie­czeń­stwo, czy­li ziem­skie „zie­lo­ne pastwi­ska” ludom zamiesz­ku­ją­cym Rzecz­po­spo­li­tą (Pola­kom, Rusi­nom, Litwi­nom i innym). Po kon­sul­ta­cjach z samym Lutrem Pru­sa­cy zde­cy­do­wa­li się prze­kształ­cić kato­lic­kie, zakon­ne Ordens­sta­at w pań­stwo opar­te na zasa­dach, któ­re wkrót­ce nazwa­no pro­te­stanc­kim. Ozna­cza­ło to, że wiel­ki mistrz musiał zło­żyć urząd i przy­jąć tytuł świec­ki, a sam zakon został roz­wią­za­ny, poje­dyn­czy ryce­rze krzy­żac­cy sta­nę­li zaś przed wybo­rem: zostać wier­ny­mi Rzecz­po­spo­li­tej i nowe­go Księ­stwa czy wyjechać.

A co my z fak­tem tęsk­no­ty za praw­dzi­wy­mi męża­mi sta­nu na podo­bień­stwo Dobre­go Paste­rzem mamy pora­dzić? Jak dzi­siaj postę­po­wać? Roz­wią­za­nie poda­je sam Jan Matej­ko w zatro­ska­nej twa­rzy Stań­czy­ka na obra­zie „Hołd Pru­ski” (1882). Pomi­mo obec­ne­go powo­dze­nia III Rzecz­po­spo­li­tej na prze­ło­mie XX/​XXI wie­ku, jako wyznaw­cy Chry­stu­sa wiedz­my, że kole­je kró­lestw ziem­skich i państw bywa­ją róż­ne. Kto mnie­ma, że stoi, niech baczy, aby nie upadł (1 Kor 10, 12). Dla­te­go po pierw­sze sta­raj­my się spo­śród sie­bie o wybo­ry ludzi roku­ją­cych wyłącz­nie dłu­go­myśl­ność. Otóż wg pra­wa Koper­ni­ka-Gre­sha­ma, zły pie­niądz wypie­ra dobry, tak samo sła­bi poli­ty­cy, mizer­ni zarzą­dza­ją­cy wypie­ra­ją tych mądrych i szla­chet­nych. Nie­po­trzeb­nie prze­cież ceni się w poli­ty­ce bru­tal­ność, bez­względ­ność, bez­czel­ność, a nie bycie mężem sta­nu, któ­ry pocią­ga innych za swo­ją wizją i chce dzia­łać na rzecz dobra wspólnego.

Po dru­gie kształć­my w sobie myśle­nie na wzór Zyg­mun­ta I Sta­re­go. Ukła­daj­my swo­je wła­sne pla­ny per­spek­ty­wicz­nie, dłu­go­wiecz­nie, nawet wykra­cza­jąc poza nasze ziem­skie byto­wa­nie. Tak wie­le nie­po­trzeb­nych rze­czy wią­że nas. A potrze­ba wol­no­ści, aby wie­dzieć, że to co posia­da­my, jest dobre o tyle, o ile poma­ga nam w osią­gnię­ciu praw­dzi­wej sta­bil­no­ści. Pamię­taj­my, że Dobry Pasterz na zie­mi mówił: Nie gro­madź­cie sobie skar­bów na zie­mi, gdzie mól i rdza nisz­czą i gdzie zło­dzie­je wła­mu­ją się i krad­ną; gro­madź­cie sobie skar­by w nie­bie, gdzie ani mól, ani rdza nie nisz­czą i gdzie zło­dzie­je nie wła­mu­ją się i nie krad­ną (Mt 6, 19–20). Amen.

/​ks. inf. Dariusz Raś/

Kaza­nie wygło­szo­ne pod­czas Mszy św. z oka­zji 500. rocz­ni­cy Hoł­du Pruskiego