Pogrzeb śp. prof. Jana Pamuły

Św. Paweł pisze: „Wyrwie mię Pan od wszel­kie­go złe­go czy­nu i wyba­wi mię, przyj­mu­jąc do swe­go kró­le­stwa nie­bie­skie­go” i doda­je: „Jemu chwa­ła na wie­ki wie­ków. Amen” (2 Tm 4, 18). Świę­ty Apo­stoł u kre­su ziem­skie­go życia patrzył na nie tak, jak oglą­da swój wyczyn spor­to­wiec po zakoń­cze­niu zawo­dów. Dobiegł do mety. I chce już ode­tchnąć. Ma świa­do­mość, że już nie da się nicze­go doło­żyć do tego, co przed metą. To, co ziem­skie trze­ba posu­mo­wać i zdać spra­wę z zarzą­du dni. Potrze­ba się wresz­cie zupeł­nie zatrzy­mać, a tam w domu Ojca, gdzie miesz­kań wie­le, roz­po­cząć życie na nowo. Apo­stoł Paweł nie­ja­ko czy­ta przed nami wła­sne sumie­nie pouczyn­ko­we, robi rachu­nek sumie­nia i doda­je jesz­cze: „W dobrych zawo­dach wystą­pi­łem, bieg ukoń­czy­łem, wia­ry ustrze­głem” (2 Tm 4, 7). Co za krót­kie pod­su­mo­wa­nie życia, nie­praw­daż? Dobre zawo­dy życia koń­czą się dla Paw­ła nie skrzy­nią peł­ną zło­ta, czy peł­nym uzna­niem ludz­kim, nie dzie­dzic­twem mate­rial­nym, lecz ustrze­że­niem wia­ry. To wyzna­nie Paw­ło­we pro­wo­ku­je nas do pytań: Czy towa­rzy­szy nam takie dłu­go­pla­no­we myśle­nie? Czy dobrze funk­cjo­nu­je nam sumie­nie przed­uczyn­ko­we — to pla­ni­stycz­ne spoj­rze­nie na dzia­ła­nie? I czy sumie­nie uczyn­ko­we wska­zu­je nam na co dzień wyraź­nie pierw­szy prio­ry­tet: ustrze­że­nia wiary?

Stoi przed nami trum­na z docze­snym cia­łem Jana Tade­usza Pamu­ły, nasze­go para­fia­ni­na. Mariac­kie księ­gi świad­czą o śp. Janie i jego prio­ry­te­tach dosyć spo­ro. Przy­tocz­my nie­któ­re choć­by dane, nie zdra­dza­jąc tajem­nic, a opie­ra­jąc się na zapi­skach i  świa­dec­twie rodzi­ny. Jan uro­dził się w 1944 roku w Spyt­ko­wi­cach koło Zato­ra, stu­dia odbył w kra­kow­skiej ASP, gdzie uzy­skał w 1968 r. dyplom z wyróż­nie­niem. Ślub z Bar­ba­rą z d. Szmuc w tej­że bazy­li­ce odbył się w dzień św. Szcze­pa­na 1971 r. Miesz­ka­li na ul. Św. Jana. Tro­je dzie­ci: Maria, Karol, Elż­bie­ta, wszy­scy zosta­li ochrzcze­ni w farze kra­kow­skiej. Uko­cha­na żona Bar­ba­ra zmar­ła w 2005 roku. Wnu­ki Mag­da­le­na, Emil­ka, Leon ochrzcze­ni zosta­li tutaj przy chrzciel­ni­cy mariac­kiej, a naj­młod­szy Leon został ochrzczo­ny nawet tego roku. Regu­lar­nie rodzin­nie przyj­mo­wa­li po kolę­dzie. To były zawsze natu­ral­ne spo­tka­nia i roz­mo­wy. Pamu­ło­wie senio­ro­wie byli dum­ny­mi ze swo­jej para­fii, doce­nia­ją­cy­mi rolę wia­ry w swo­im życiu. Ze swo­imi dzieć­mi w latach 90-tych Jan cho­dził regu­lar­nie na Msze świę­te na godz. 9:00, co dzi­siaj o godz. 9:00 ze wzru­sze­niem wspo­mi­na­my. Zaświad­czam, że wła­ści­wie przez całe swo­je doro­słe życie uczest­ni­czył w Mszach świę­tych tutaj jako wier­ny para­fia­nin. To uzbie­ra­ło się ponad 50 lat. Ostat­nio widzie­li­śmy go tutaj na Mszy św. patrząc od ołta­rza po lewej stro­nie w stal­lach na dole. Jak Jan ustrzegł prio­ry­te­tu wia­ry mimo śro­do­wi­ska czę­sto tak nie­sprzy­ja­ją­ce­go wie­rze? Po pro­stu waż­na była dla nie­go Eucha­ry­stia. Pod­czas jej spra­wo­wa­nia sta­je przed nami jasno życie i śmierć, i zmar­twych­wsta­nie jako per­spek­ty­wa. Bo Eucha­ry­stia okre­śla w pew­nym sen­sie odpo­wiedź na pyta­nie: co po nas zosta­nie, ponie­waż opo­wia­da o tym, skąd czło­wiek wyszedł i dokąd zmie­rza. Eucha­ry­stia uczy tak­że czło­wie­ka, aby dobrze rozu­miał każ­dą chwi­lę swo­je­go życia, żeby mie­rzył ją mia­rą wła­ści­wą. Mia­rą wyso­ką. Eucha­ry­stia trwa w dzie­jach świa­ta już dwa tysią­ce lat. I tej mia­ry wyso­kiej zba­wie­nia uczy ochrzczo­nych. Eucha­ry­stia świad­czy o Bogu. Ale świad­czy tak­że o losie czło­wie­ka. O tym, że mimo upad­ków jest jed­nak isto­tą wia­ry­god­ną, isto­tą zdol­ną do wier­no­ści, (por. J. Tisch­ner, „Reko­lek­cje pary­skie”). I tej wier­no­ści śp. Zmar­ły nigdy się nie wsty­dził, przy­kład­nie uczest­ni­czył rów­nież w inau­gu­ra­cji roku aka­de­mic­kie­go w koście­le św. Flo­ria­na. Posia­dał inte­gral­ną oso­bo­wość, był czło­wie­kiem duszy wraż­li­wej w swo­im śro­do­wi­sku, co pogłę­biał na Eucha­ry­stii. Naśla­do­wał w tym wiel­kich świę­tych. Nie był przy tym jakimś świę­tosz­kiem nie uczest­ni­czą­cym w życiu. Wspo­mnij­my w tym miej­scu choć­by jego pasję mara­toń­ską. Bie­gał regu­lar­nie w mara­to­nie kra­kow­skim i tylu innych: uczest­ni­czył nawet  w spe­cjal­nym mara­to­nie po Murze Chiń­skim. I z tej per­spek­ty­wy zda­je się dzi­siaj mówić on jak św. Paweł: „W dobrych zawo­dach wystą­pi­łem wia­ry ustrze­głem”. Ufa­my, że dzi­siaj już nie jest tak zabie­ga­ny, a raczej obser­wu­ją­cy nas już z dru­giej stro­ny czasu.

Dzię­ku­je­my dziś Bogu za ten prio­ry­tet wia­ry Jana, któ­ry powią­zał się z talen­tem sztu­ki — wiel­kim darem od Boga. Mistrz sztu­ki a jed­no­cze­śnie magni­fi­cen­cja rek­tor Aka­de­mii Sztuk Pięk­nych w Kra­ko­wie im. Jana Matej­ki w latach 2002–2008, cenio­ny, zawsze pokor­ny oka­zał się być rów­nież dobrym mana­ge­rem i gospo­da­rzem. Anga­żo­wał się w m.in. w orga­ni­za­cję Bien­na­le Gra­fi­ki, był wice­pre­ze­sem Sto­wa­rzy­sze­nia Mię­dzy­na­ro­do­we­go Trien­na­le Gra­fi­ki w Kra­ko­wie. Tak mówił o twór­czo­ści wła­snej: Rze­czy­wi­stość jest tak nie­upo­rząd­ko­wa­na i dra­ma­tycz­na, że zapra­gną­łem ją jakoś uło­żyć. A wraż­li­wość jego otwar­ta była na Boże con­ti­nu­um, poszu­ki­wa­nia wspar­te eru­dy­cją, inspi­ro­wa­ne filo­zo­fią, choć­by Søre­na Kier­ke­ga­ar­da i Ema­nu­ela Swe­den­bor­ga. Stu­dent-absol­went ASP, jeden z nas tu obec­nych powie­dział wczo­raj o jego wykła­do­wej dzia­łal­no­ści: „zawsze kom­pe­tent­ny, nie nad­uży­wał swo­jej pozy­cji, nie rzu­cał się w oczy rów­nież przez swój sto­no­wa­ny i jed­nak skrom­ny strój, dla stu­den­tów zawsze życz­li­wy i dobry, bar­dziej ojciec niż urzęd­nik uczel­nia­ny”. Czy nie poru­sza­ją te sło­wa w cza­sie obec­nym? Bo czy mass kul­tu­ra, popkul­tu­ra, post­kul­tu­ra nie woła­ją dziś o więk­sze poczu­cie sen­su, o pro­fe­so­rów pokor­nych, o ludzi wia­ry? Napi­sał ks. Jan Twar­dow­ski o sen­sie poszu­ki­wa­nia wiary:

Jak czę­sto trze­ba tra­cić wiarę
urzędową
nadętą
zadzie­ra­jąc nosa do góry
asekurując
gło­szo­ną stąd dotąd
żeby odna­leźć tę jedyną
wciąż jak węgiel jesz­cze zielony
tę, któ­ra jest po prostu
spo­tka­niem po ciemku
kie­dy nie­pew­ność sta­je się pewnością
praw­dzi­wą wia­rą bo cał­kiem nie do wiary

W tym koście­le peł­nym mistrzow­skich reali­za­cji, gdzie naj­bar­dziej mówią wia­ra i wie­ki, w tym koście­le per­le sztu­ki chro­nio­nej przez patry­mo­nium UNESCO, miej­my nadzie­ję, że kie­dy przyj­dą nasze dni poże­gna­nia, sta­nie się w naszym przy­pad­ku tak jak pro­ro­ku­je św. Paweł i wyrwie nas Pan Wszech­cza­sów od wszel­kie­go złe­go czy­nu i wyba­wi, przyj­mu­jąc do swe­go kró­le­stwa nie­bie­skie­go. Amen.

/​ks. inf. Dariusz Raś/